Wat is geld? Geld is een bankafschrift met cijfertjes. Veel nullen betekent dat je rijk bent. In feite is geld een ruilmiddel. Aan de euro hebben we een waarde gekoppeld waarmee we in de supermarkt bepaalde produkten kunnen kopen waaraan ook een bepaalde waarde is gekoppeld. De supermarkt wil zijn spullen ruilen tegen ons geld.

Wij betalen meer dan de prijs die de supermarkt er voor betaalt. De supermarkt heeft dit verschil tussen in- en verkoopprijs nodig voor diverse zaken. De supermarkt heeft een gebouw nodig waar u de spullen kunt kopen. Verder moeten de goederen naar de winkel gebracht worden, het personeel moet de produkten uitstallen, dat personeel moet betaald worden voor hun arbeid. Uit uw betalingen worden globaal de volgende kosten betaald: huisvesting, inkoop, transport, personeelskosten, reclamekosten, verzekeringen etc. De prijzen moeten zo zijn opgebouwd dat een proces wordt opgestart zodat de winkel waar u uw dagelijkse boodschappen doet er volgend jaar ook nog is en niet ondertussen failliet is verklaard.

Uw geld zorgt hiermee voor een goed lopende economie waar iedereen tevreden mee kan zijn.

Het wordt anders zodra er een monopolie ontstaat waar er nog maar één supermarkt in Nederland zou zijn. De eigenaar kan nu zijn prijzen naar eigen inzicht verhogen zonder last te krijgen van concurrenten. Mogelijk resultaat: Steeds hogere prijzen en meer winst voor de eigenaar.

Zo’n monopolie zien we bij Amazon. De eigenaar, Jeff Bezos, bezit inmiddels meer dan 200 miljard dollar en is daarmee op dit moment de rijkste man ter wereld. Het zij hem gegund maar de verhouding tussen zijn inkomen en dat van zijn werknemers zal waarschijnlijk zeer groot zijn. En dan te bedenken dat veel mensen in de derde wereld moeten leven van gemiddeld EEN dollar per dag.

De inkomensverschillen tussen de modale werknemer en de top van een bedrijf worden ook in Nederland steeds groter. Dat gaat steeds vaker wringen. Een modale werknemer heeft naast zijn inkomen een zorgtoeslag en eventueel een huurtoeslag nodig om rond te kunnen komen. Vaak moet zijn/haar partner ook een baan aannemen om zich wat luxe te kunnen permitteren. De kinderen gaan daarvoor naar de kinderopvang en ja, daar krijgen zo ook weer een toeslag voor.

Het Nederlands Instituut Budgetbewaking (NIBUD) geeft aan dat het verstandig is dat ieder gezin een buffer heeft. Het liefst een bedrag gelijk aan drie maandsalarissen. Maar hoe bereik je dat als je iedere euro twee keer moet omdraaien? Over dit onderwerp gaat een volgende blog.

Geldproblemen veroorzaken o.a. onvrede, stress, ziekte(verzuim), onverschilligheid en boosheid als blijkt dat zelfs de overheid niet altijd eerlijk is zoals bleek bij de toeslagenaffaire. Hard werken is vaak niet meer genoeg om je huur, je boodschappen en het schoolreisje voor je kinderen te kunnen betalen.  In Nederland leven volgens het NIBUD veel gezinnen op of onder de armoedegrens. Dat levert stress op als je zelfs met een fulltime baan niet genoeg verdient om aan je financiële verplichtingen te voldoen. En stress is slecht voor je gezondheid en zo kom je in vicieuze cirkel terecht.

Het huidige financiële systeem maakt mensen afhankelijk van de overheid terwijl de overheid mensen juist tot onafhankelijkheid  zou moeten stimuleren. 

Een oplossing kan zijn dat de minimumlonen omhoog gaan. Nog beter zou zijn als het rondpompen van geld via allerlei moeilijk controleerbare toeslagensystemen zou worden afgeschaft. Allereerst bespaart dat de salarissen van alle ambtenaren die zich bezig houden met de toekenning van en controle op de toeslagen. Daartegenover zou je een basisinkomen voor iedereen kunnen zetten. Stress en schaamte zijn direct verdwenen. De zwaksten in de samenleving krijgen weer vertrouwen in de toekomst en daarmee hun eigenwaarde terug.

Dus om terug te komen op de vraag “Wat is geld?” kan je het volgende stellen. Met een eerlijke verdeling kan je mensen zelfvertrouwen en eigenwaarde geven. Hoe schever de verhoudingen worden getrokken hoe meer je mensen hun eigenwaarde ontneemt. Een gevaarlijke situatie.

De overheid zou hier het voortouw moeten nemen en geld moeten halen bij grote multinationals die  op vaak slinkse wijze (in samenwerking met diezelfde overheid via rulings) belasting mijden of ontduiken terwijl de zwaksten in de samenleving de rekening betalen.